พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [9. นวมวรรค] 10. นยถาจิตตัสสกายกัมมันติกถา (93)
ปร. บางคนคิดว่า จะกล่าวอย่างหนึ่ง แต่กล่าวไปอีกอย่างหนึ่ง คิดว่า
จะว่าอย่างหนึ่ง แต่ว่าไปอีกอย่างหนึ่ง คิดว่า จะร้องเรียกอย่างหนึ่ง แต่ร้อง
เรียกไปอีกอย่างหนึ่ง คิดว่า จะพูดอย่างหนึ่ง แต่พูดไปอีกอย่างหนึ่ง มีอยู่มิใช่หรือ
สก. ใช่
ปร. หากบางคนคิดว่า จะกล่าวอย่างหนึ่ง แต่กล่าวไปอีกอย่างหนึ่ง ฯลฯ
คิดว่า จะพูดอย่างหนึ่ง แต่พูดไปอีกอย่างหนึ่งมีอยู่ ดังนั้น ท่านจึงควรยอมรับว่า
วาจาไม่เป็นไปตามที่คิด
นยถาจิตตัสสวาจาติกถา จบ
10. นยถาจิตตัสสกายกัมมันติกถา (93)
ว่าด้วยกายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
[566] สก. กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิดใช่ไหม
ปร.1 ใช่2
สก. กายกรรมมีได้แก่บุคคลผู้ไม่มีผัสสะ ฯลฯ ไม่มีจิตใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
สก. กายกรรมมีได้แก่บุคคลผู้มีผัสสะ ฯลฯ มีจิตมิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากกายกรรมมีได้แก่บุคคลผู้มีผัสสะ ฯลฯ มีจิต ท่านก็ไม่ควรยอม
รับว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
เชิงอรรถ :
1 ปร. หมายถึงภิกษุในนิกายปุพพเสลิยะ (อภิ.ปญฺจ.อ. 566/247)
2 เพราะมีความเห็นว่า การเคลื่อนไหวทางกายไม่เกี่ยวข้องกับจิต จึงถือว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
(อภิ.ปญฺจ.อ. 566/247)
พระอภิธรรมปิฎก กถาวัตถุ [9. นวมวรรค] 10. นยถาจิตตัสสกายกัมมันติกถา (93)
สก. กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิดใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. กายกรรมมีได้แก่บุคคลผู้ไม่นึกถึงอยู่ ฯลฯ ไม่ตั้งใจอยู่ใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
สก. กายกรรมมีได้แก่บุคคลผู้นึกถึงอยู่ ฯลฯ ตั้งใจอยู่มิใช่หรือ
ปร. ใช่
สก. หากกายกรรมมีได้แก่บุคคลผู้นึกถึงอยู่ ฯลฯ ตั้งใจอยู่ ท่านก็ไม่ควร
ยอมรับว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
สก. กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิดใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. กายกรรมมีจิตเป็นสมุฏฐาน เกิดร่วมกับจิต เกิดขณะเดียวกับจิตมิใช่
หรือ
ปร. ใช่
สก. หากกายกรรมมีจิตเป็นสมุฏฐาน เกิดร่วมกับจิต เกิดขณะเดียวกับจิต
ท่านก็ไม่ควรยอมรับว่า กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิด
สก. กายกรรมไม่เป็นไปตามที่คิดใช่ไหม
ปร. ใช่
สก. บุคคลไม่ประสงค์จะก้าวไปก็ก้าวไปได้ ไม่ประสงค์จะถอยกลับก็ถอยกลับได้
ไม่ประสงค์จะแลดูก็แลดูได้ ไม่ประสงค์จะเหลียวดูก็เหลียวดูได้ ไม่ประสงค์จะคู้เข้าก็คู้เข้า
ได้ ไม่ประสงค์จะเหยียดออกก็เหยียดออกได้ใช่ไหม
ปร. ไม่ควรกล่าวอย่างนั้น ฯลฯ
